Zaterdag 11 april was het Slow Art Day, een internationale dag die helemaal in het teken staat van lang(zaam) naar kunst kijken. Zeven jaar geleden begon ene Phil Terry met een persoonlijk experiment door heel lang naar een kunstwerk te kijken, en hij was hier zo enthousiast over, dat hij besloot het concept voor te leggen aan een aantal musea in New York. Sindsdien is Slow Art Day is enorm gegroeid, want er doen inmiddels wereldwijd al meer dan tweehonderd musea aan mee. In Nederland is Slow Art Day dit jaar voor het eerst georganiseerd, door het Cobra Museum in Amstelveen. En daar moest ik natuurlijk heen!
Appeltje eitje
Enigszins gehaast, natuurlijk, kom ik binnen. Ik kan kiezen tussen een begeleide tour of op eigen houtje een selectie werken bekijken, die zijn voorzien van wat kijktips, en pen en papier. Als ik niet een stukje wilde schrijven over Slow Art Day had ik voor het laatste gekozen, maar ik ga nu natuurlijk voor optie 1. I want the full monty!
We horen dat museumbezoekers gemiddeld (!) 7 seconden kijken naar een werk. Om eerlijk te zijn heb ik die neiging op een gegeven moment ook. Door de grote hoeveelheid werken in een museum en het gevoel dat je alles gezien wilt hebben, doe je iets waarvan je eigenlijk weet dat het nergens op slaat: zappend van schilderij naar schilderij, even vluchtig zoals je ook kan schakelen tussen tv, smartphone en krant. (Te) vluchtig naar kunst kijken is denk ik van alle tijden, maar de concentratiespanne van de huidige mens is nog iets korter geworden. Dat moet dus anders. Althans, ik wil dit anders want kunst kijken lijkt me een stuk leuker als je de tijd neemt.
De kunst van het kijken
Bij het eerste werk blijkt dit al het geval. We kijken allemaal naar een werk waarvan we helemaal niets weten. Nou ja, ook weer niet helemaal niets want we zijn in het Cobra Museum en ik zie een handtekening van Karel Appel ’51. Maar, ik heb geen idee van de titel, Een titel alleen al kan je een op een (gedachte-)spoor zetten terwijl het juist zo lekker is om even niet op een spoor te zitten en gewoon te freewheelen (in je hoofd). We worden uitgedaagd om te vertellen wat we zien en we kijken van zowel veraf als dichterbij. De conservator van het Cobra Museum geeft nog wat achtergrondinformatie zodat het werk nog meer gaat leven. Het is grappig om te horen dat we allemaal toch net wat anders zien in dit schilderij. Ik ga na de begeleide tour ook nog zelf wat werken bekijken en vind het eigenlijk heel fijn dat iemand anders voor mij heeft bepaald welke werken ik ga bekijken. Ik mag natuurlijk alles bekijken, maar ga nu ik toch voor Slow Art Day ben gekomen maar voor de selectie die voor deze dag is gemaakt. Ik merk dat ik het fijner vind om alleen naar een werk te kijken, hoe leuk het ook is om de ervaring van andere mensen te horen. Ik ga zitten en kijk naar een schilderij naar wat achteraf blijkt van Constant te zijn. Ik kijk, en kijk. En ik zie steeds meer, en voel er ook meer bij. Nu ik alleen ben, ben ik ook minder bezig met een ‘goed’ of ‘fout’ antwoord geven en kan ik vrijer denken.
Het is stil in mij
In het cafe van het restaurent kan er nog nagepraat worden. Ik doe maar weer mee maar merk weer dat ik dit gedeelte eigenlijk het liefste zou overslaan. Ik ben nu in de langzaam (kijken) modus en wil hier het liefst nog even in blijven hangen. Onderweg naar huis besluit ik voor het eerst geen radio/muziek aan te doen en in stilte naar huis te rijden en rij ik iets langzamer dan de maximum snelheid. De stad raast aan me voorbij en het is rustig in m’n hoofd. Het leven is goed.